Rada Miasta Krakowa przyjęła uchwałę wprowadzającą od 1 stycznia 2026 roku Strefę Czystego Transportu (SCT), która obejmie około połowy terytorium miasta. To część szerszej strategii poprawy jakości powietrza i warunków życia mieszkańców.
Decyzja zapadła 12 czerwca, a nowe przepisy wejdą w życie 26 czerwca, siedem dni po publikacji w Dzienniku Urzędowym Województwa Małopolskiego. SCT ograniczy wjazd pojazdów niespełniających norm emisji spalin, co ma pomóc w walce ze smogiem i nadmiernym hałasem. Szczegółowe zasady dotyczące funkcjonowania strefy mają zostać opublikowane wkrótce.
Poniżej znajdziecie pytania i odpowiedzi ze strony Urzędu Miasta Krakowa.
Jak będzie weryfikowane uprawnienie do wjazdu do SCT w Krakowie?
Weryfikacja uprawnienia pojazdu będzie dokonywana w większości przypadków automatycznie – pojazdy z polskimi tablicami rejestracyjnymi, które wypełniają minimalne wymagania techniczne SCT (rok produkcji, paliwo) będą weryfikowane na podstawie danych z Centralnej Ewidencji Pojazdów. Kamery odczytają numer rejestracyjny pojazdu i porównają go z danymi technicznymi. Właściciele i kierowcy takich aut nie muszą zgłaszać pojazdu ani wnioskować o uprawnienie. To 75-80 proc. wszystkich samochodów jeżdżących po Krakowie.
W przypadku pojazdów, które wymogów technicznych nie spełniają, ale mogą skorzystać z dodatkowego wyłączenia (zwolnienia dla mieszkańców, pojazdy specjalne, pojazdy zgłoszone przez osoby z niepełnosprawnościami, pojazdy zabytkowe) właściciele będą musieli zgłosić takie pojazdy do systemu SCT. Po weryfikacji uprawnienia, numer rejestracyjny takiego pojazdu znajdzie się na liście dopuszczonych do SCT.
W przypadku samochodów z zagranicy konieczne jest zgłoszenie pojazdu do systemu, nawet jeśli spełnia on wymagania techniczne (ponieważ jego danych nie ma w polskiej bazie CEP).
Straż miejska czy policja otrzymają dostęp do tych danych w czasie rzeczywistym, co umożliwi im sprawdzenie uprawnienia przy kontroli drogowej.
Podobnie będzie w przypadku pacjentów jadących do placówek medycznych, czy aut wjeżdżających za opłatą. Po opłaceniu przejazdu lub zgłoszeniu przejazdu do placówki medycznej, numer rejestracyjny auta znajdzie się na liście aut dopuszczonych do SCT w danym okresie.
Jak i gdzie mam zgłaszać wizytę u lekarza?
Pojazd będzie musiał zostać głoszony systemie do zarządzania SCT, po jego uruchomieniu – przez stronę internetową lub w punktach stacjonarnych. Zgłoszenie pojazdu będzie wymagało potwierdzenia przez obsługę placówki. Szczegółowe rozwiązanie zostanie ogłoszone w ciągu kilku tygodni.
Czy można też zgłosić wizytę w prywatnej przychodni?
Tak, jeśli świadczenie zdrowotne w niej realizowane w ramach umowy z NFZ. Ponieważ zwolnienie dotyczy wyłącznie placówek finansowanych ze środków publicznych, które zawarły/podpiszą porozumienie z Prezydentem Miasta Krakowa. Nie obejmuje to natomiast komercyjnych usług zdrowotnych.
Jakie będą granice krakowskiej strefy czystego transportu?
SCT obejmuje obszar mniej więcej wewnątrz IV obwodnicy (ok. 59 proc. obszaru miasta), a na nim wszystkie drogi zarządzane przez Prezydenta Miasta Krakowa (nie są to ulice wewnętrzne). Dokładne granice Strefy Czystego Transportu są opisane w uchwale – https://edziennik.malopolska.uw.gov.pl/legalact/2025/3829/
Czy obwodnica (A4, S7) i drogi ekspresowe będą w SCT?
Autostrada A4 i droga ekspresowa S7 jako drogi zarządzane przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad – nie podlegają ograniczeniom SCT.
Skąd mam wiedzieć, czy mój samochód spełnia wymagania?
Zazwyczaj wystarczy spojrzeć do rubryki B w dowodzie rejestracyjnym lub „rok produkcji” na ostatniej stronie. Jeśli rok produkcji nie jest wystarczający do wjazdu do SCT, potrzebne będą dokumenty potwierdzające standard emisji Euro spełniany przez samochód.
Jak i gdzie mieszkańcy mają zgłaszać swoje samochody?
Zgłoszenia można będzie dokonać po uruchomieniu systemu do zarządzania SCT drogą elektroniczną lub w punktach wskazanych zarządzeniem Prezydenta Miasta Krakowa. Szczegóły będą dostępne na stronie ztp.krakow.pl.
Jak mają zgłaszać swoje samochody mieszkańcy Krakowa, którzy nie korzystają z internetu?
Osoby takie będą mogły zgłaszać pojazdy w punktach stacjonarnych wskazanych przez Prezydenta Miasta Krakowa.
Jakie dokumenty muszę mieć, żeby jako mieszkaniec korzystać z przysługującego mi zwolnienia?
Potrzebne jest zameldowanie stałe lub czasowe oraz PIT, potwierdzający rozliczenie ubiegłorocznych podatków w Krakowie (ewentualnie dokument poświadczający odprowadzenie podatku rolnego w Krakowie).
Jakie pojazdy będą mogły wjechać do SCT, choć nie będą spełniać wymogów?
Zwolnione z wymogów SCT są pojazdy:
- mieszkańców Krakowa zameldowanych na pobyt stały lub czasowy, jeśli stali się ich właścicielami lub współwłaścicielami przed datą wejścia w życie uchwały, czyli najpóźniej 25 czerwca 2025 r.,
- które zgłosiły osoby z kartą parkingową osób niepełnosprawnych (jedno auto na jedną kartę parkingową w tym samym czasie),
- służb miejskich i państwowych (sądownictwo, prokuratura, służby mundurowe, KPRP),
- zabytkowe,
- specjalne (niektóre dźwigi, kampery itp.),
- typu motocykle, quady i inne „czterokołowce”,
Do uzyskania takiego wyłączenia konieczne jest zawsze zgłoszenie pojazdu w systemie SCT.
Zwolnione z wygów SCT będą również samochody zgłoszone do placówki medycznej, a także te, za których przejazd wniesiono opłatę (godzinową, dzienną lub wykupiono abonament miesięczny).
Zwolnione spod wymogów SCT są też autobusy oznakowane przewożące dzieci (żółta tablica z ideogramem dzieci). Co ważne – tych autobusów nie trzeba zgłaszać do systemu SCT!
Czy muszę/musiałem zarejestrować pojazd przed wejściem w życie uchwały (przed 26 czerwca 2025?)
Nie jest ważne, kiedy doszło do przerejestrowania pojazdu. Liczy się to, kiedy ktoś stał się właścicielem podjazdu, który chce do zwolnienia zgłosić. Jeśli dowód rejestracyjny jest wydany przez wejściem w życie uchwały, to nie ma co do takiego właściciela żadnych wątpliwości, dlatego wystarczy w procesie zgłaszania auta w systemie załączyć/okazać sam dowód rejestracyjny. Jeśli natomiast dowód rejestracyjny zgłaszanego samochodu został wydany po wejściu w życie uchwały, konieczne jest również załączenie czy okazanie dokumentu, zaświadczającego o tym, że jesteśmy właścicielem pojazdu, który ma datę sprzed uchwały (czyli jest to np. spisana 25 czerwca 2025 r. umowa darowizny, kupna-sprzedaży itp.). Tak czy inaczej przed zgłoszeniem pojazdu mieszkańca w systemie SCT, trzeba go zarejestrować na siebie w Wydziale Ewidencji Pojazdów i Kierowców – wyrobić nowy dowód rejestracyjny lub dopisać się jako współwłaściciel).
Czy stare samochody będą mogły wjechać do SCT?
Zakaz wjazdu do SCT nie będzie obowiązywał osobowych pojazdów benzynowych spełniających norm emisji co najmniej Euro 4 (lub wyprodukowanych nie wcześniej niż w 2005 r.) lub diesli Euro 6 (lub wyprodukowanych nie wcześniej niż w 2014 r.) oraz benzynowych Euro IV (lub wyprodukowanych nie wcześniej niż w 2005 r.) albo Diesli Euro VI (lub wyprodukowanych nie wcześniej niż w 2014 r.) dla samochodów o masie > 3,5 t (autobusy, ciężarowe). To oznacza, że bez konieczności podejmowania jakichkolwiek czynności ze strony właścicieli, po SCT będą mogły poruszać się nawet 21-letnie samochody (samochody z zagranicy będą wymagały zgłoszenia do systemu SCT, ponieważ ich danych nie ma w polskiej Centralnej Ewidencji Pojazdów).
Czy można dojechać do parkingów P+R?
Tak, będzie można dojechać do trzech krakowskich parkingów typu Park and Ride: Mydlniki, Swoszowice i Górka Narodowa.
Mam nowy samochód, który spełnia wszystkie normy, ale mieszkam poza Krakowem. Co mam zrobić, żeby móc jeździć po Krakowie?
Pojazdy z całej Polski, spełniające wymagane normy emisji będą mogły wjeżdżać do strefy bez zgłaszania i opłat. Ich właściciele nie muszą robić absolutnie NIC – dane takich pojazdów zostaną automatycznie zaczytane z bazy CEP.
Co z samochodami, które mają dwóch właścicieli – jeden z Krakowa, drugi z powiatu?
Uchwała przewiduje zwolnienie dla pojazdów będących we współwłasności mieszkańców Krakowa. Wystarczy, że jeden ze współwłaścicieli to mieszkaniec Krakowa (spełniający definicję z uchwały, czyli osoba zameldowana w Krakowie przynajmniej czasowo i odprowadzająca tu podatki).
Czy będzie można dostarczyć klientowi mieszkającemu w krakowskiej SCT towar autem niespełniającym ustanowionych norm?
Towar do klienta mieszkającego w SCT przez trzy lata można będzie dostarczyć nawet pojazdem niespełniającym wymogów, przyjeżdżającym w zewnątrz, płacąc opłatę za wjazd:
- za godzinę 2,50 zł
- 5 zł lub 15 zł dziennie (w zależności od roku, 2026 lub 2027)
- abonament miesięczny (100 zł w 2026 r., rosnący w kolejnych latach).
Firmy wykonujące usługi i mające samochody zarejestrowane jako pojazdy specjalne (np. pogotowie-warsztat) będą bezterminowo zwolnione z wymogów SCT.
Czy auta firm z Krakowa albo firm transportowych będą podlegały wyjątkom od zasad przyjętych dla SCT?
Firmy z Krakowa czy firmy transportowe z całej Polski nie mają dodatkowych uprawnień. Jeśli pojazd nie spełnia norm Euro, może wjechać, poruszać się po SCT, wyłącznie po uiszczeniu opłaty za wjazd
Czy miasto będzie dofinansowywać wymianę aut niespełniających norm SCT na takie, które wymogi wjazdu spełniają?
Uchwała nie przewiduje żadnych środków ani programów miejskich na dofinansowanie wymiany pojazdów na spełniające normy SCT, ponieważ pojazdy zgłoszone przez mieszkańców będą dożywotnio zwolnione z wygów SCT.
Czy wymiana silnika, wydechu czy nawet całego układu napędowego i wydechowego może być podstawą do zmiany normy spalania dla danego pojazdu, poprawia ją?
Wymiana silnika, układu napędowego czy wydechowego może stanowić podstawę do zmiany klasy emisji pojazdu, o ile właściciel przedstawi odpowiednie dokumenty, które o tym zaświadczają. W takich przypadkach wymagane są dokumenty dot. indywidualnej homologacji pojazdu.
Czy pojazdy zabytkowe wjadą do SCT bez ograniczeń?
Po zarejestrowaniu go jako zabytkowy każdy samochód wjedzie do SCT bez ograniczeń – wcześniej należy go jednak zgłosić do systemu SCT. W rozumieniu uchwały pojazdem zabytkowym staje się też każdy pojazd mający co najmniej 40 lat.
Dlaczego Kraków wprowadza SCT, jak Francja je właśnie likwiduje?
SCT we Francji nie zostały zlikwidowane. W środę 28 maja 2025 r. parlamentarzyści przyjęli jedynie poprawkę, w ramach prac komisji (dokonującej przeglądu ustawy o uproszczeniu życia gospodarczego). Aby Francja rzeczywiście zlikwidowała SCT, musi ten pomysł poprzeć jeszcze większość zgromadzenia narodowego (557 członków), a sama ustawa posiada ponad 600 różnych poprawek. Faktyczne zniesienie stref jest więc mało prawdopodobne. Nawet jeśli znalazłaby się większość dla takiego rozwiązania w izbie niższej, to uchylenie stref może nie obronić się w Radzie Konstytucyjnej Francji. Co ważne: przeciwko likwidacji Stref protestują największe miasta, które walczą o zdrowe powietrze dla swoich mieszkańców. Na przykład paryski ratusz potępił w komunikacie prasowym decyzję, która „neguje lata wysiłków” i „wysyła niedopuszczalny sygnał regresji”. A zastępca burmistrza Paryża odpowiedzialny za transport, David Belliard opisał tę decyzję wręcz jako „głupią”: „To niesprawiedliwe, ponieważ to najbiedniejsi umierają z powodu zanieczyszczenia powietrza. To poważny cios dla naszego zdrowia” – napisał na portalu X.
Czy SCT może być skuteczna, jeśli wciąż działają i kopcą piece w gminach ościennych a w Balicach działa lotnisko?
Chociaż w gminach ościennych wciąż działają kotły na paliwa stałe, a na lotnisku w Balicach spalane są duże ilości paliwa lotniczego, ich wpływ na niską emisję bezpośrednio w aglomeracji krakowskiej jest mniejszy. Emisje z pieców w gminach są objęte odrębnymi programami – m.in. programem „Czyste Powietrze” – a spaliny lotnicze, poza startem i lądowaniem, uwalniane są na wysokościach, gdzie nie powodują kumulacji w powietrzu w mieście. Dzięki temu SCT może skutecznie poprawić jakość powietrza w Krakowie, koncentrując się na najważniejszym lokalnym źródle zanieczyszczeń.
Wprowadzenie Strefy Czystego Transportu (SCT) w Krakowie znacząco ograniczy emisję tlenków azotu (NOₓ) i pyłów (PM10, PM2,5) – według szacunków NOₓ spadnie o niemal połowę, a pyłów o ok. 80 proc. w porównaniu z rokiem 2019. SCT skupia się bowiem na najważniejszych źródłach, które odpowiadają za ok. 78 proc. takich zanieczyszczeń w mieście (dla NO2), czyli na ruchu drogowym (i ograniczeniu przejazdów przez miasto najbardziej emisyjnych samochodów).
źródło: krakow.pl
